ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΙΣΗ

Ε) ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ – ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

Μετά την αναχώρηση των Φράγκων και την υστεροβυζαντινή περίοδο των Παλαιολόγων στην Πελοπόννησο, δεν συναντάμε ίχνη κατοίκισης του χώρου. Το μόνο κτίριο που διασώζεται είναι ο περίβολος του Μοναστηριακού συγκροτήματος της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που χρησιμοποιήθηκε ως οχυρό στους χρόνους της επανάστασης. Συγκεκριμένα, στα 1826 αναφέρεται συγκεκριμένη μάχη, κατά τη διάρκεια της οποίας ο χώρος αυτός κατελήφθη από τον Ιμπραήμ Πασά, που λεηλάτησε τα πολλά αφιερώματα που είχαν συγκεντρωθεί εκεί από τον περιβόητο Ηγούμενο Παππουλάκη, για τον οποίο γράφει ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, Φωτάκος. Μέσα σ'όλα τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην περιοχή της Ψωφίδας (Τριποτάμων), την περίοδο λίγο πριν και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, είναι και η δράση του περιβόητου αγύρτη μοναχού Παπουλάκη ή Άγιου Πατέρα ή Ευγένιου. ∆ιευκρινίζουμε όμως ότι ο μοναχός αυτός, του οποίου ο βίος δεν ήταν και τόσο ξεκάθαρος, πώς δεν έχει καμιά σχέση με τον γνωστό Άγιο της περιοχής μας, τον μοναχό Χριστόφορο Παπουλάκο. (+18-1-1861) από το χωριό Άρμπουνα του ∆ήμου Κλειτόρίας. Ο περιβόητος αγύρτης Παππουλάκης πρωτοεμφανίστηκε κατά την πολιορκία του Ρίου και της Πάτρας κοντά στο στρατόπεδο του Λόντου. Καταγόταν από το νησί της Ιθάκης και πριν από την επανάσταση ζητιάνευε κερί για ένα μοναστήρι του Αγίου Νικολάου όπως έλεγε, το οποίο στην ου- σία ήταν ανύπαρκτο. Πριν από τα Τριπόταμα είχε πάει στο Λεχούρι του όπου με τη βοήθεια των χωριανών έφτιαξε κάποια ερειπωμένα κελιά πλη- σίον του Αγίου Γεωργίου, είχε δε μαζί του και μια μοναχή την επονομαζόμενη Χρυσαυγή. Στη συνέχεια έφυγε απ'το Λεχούρι και όλοι νόμιζαν ότι εξαφανίστηκε. Έμαθαν όμως κατόπιν, ότι είχε εγκατασταθεί στα Τριπόταμα, πλησίον των ερειπίων εκκλησίας καθώς και της αρχαίας πόλης, όπου με την ενίσχυση κτιστάδων άρχισε να κτίζει εκκλησία και μερικά κελιά, παίρνοντας ότι πρόχειρο υλικό υπήρχε από το παλαιό τείχος της Ψωφίδας. (Βλ. Φωτάκου, Απομνημονεύματα για την Επανάσταση του 1821, τόμος Β ́ σελ. 237-243, εκδόσεις Βεργίνα 1996). Στα Τριπόταμα ο αγύρτης αυτός μοναχός επροσποιείτο τον ενάρετο και θεοσεβή κι έτσι σιγά-σιγά άρχισε να κερδίζει τις καρδιές των κατοίκων. Έλεγε δε ότι τα χρήματα που ζητούσε και συγκέντρωνε τα ήθελε για να χτίσει το μοναστήρι. Μ'αυτόν τον τρόπο μάζευε αρκετά χρήματα και αφιερώματα, αλλά το κυριότερο είχε καταφέρει να πείσει τους αγράμματους χωριάτες να μην μπορεί κανένας να τους αποτρέψει απ'αυτόν κι από τους δόλιους σκοπούς του για συγκέντρώση χρημάτων και λαφύρων, τα οποία στη συνέχεια εκποιούσε και μ'αυτό τον τρόπο επλούτιζε. Πολλά μέλη της Προσωρινής ∆ιοίκησης φοβούμεν, τον φανατισμό που δημιουργούσε προσπάθησαν να κάνουν κάτι, αλλά δε τα κατάφεραν, γιατί ο μοναχός Παπουλάκης είχε μυστική αστυνομία και μάθαινε τα πάντα. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης σαν γενικός αρχηγός έγραψε γράμμα στον Παπαπουλάκη και τον παρεκάλεσε να πάρει τον σταυρό και να πάει μαζί του για να πολεμήσουν τον εχθρό της. Όμως, φοβούμενος την λατρεία που του έδειχνε ο παρασυρόμενος αγράμματος λαός, δεν μπορούσε να τον αγγίξει περισσότερο. Στις 14η Σεπτεμβρίου 1826, οι Τούρκοι πήγαν στα Τριπόταμα και αφού έσπασαν την πόρτα της μονής και της εκκλησίας, βρήκαν μέσα στο ιερό τον "άγιο πα- τέρα" τον οποίο και κατέσφαξαν, την δεν μοναχή Χρυσαυγή την αιχμαλώτισαν. Μια άλλη εκδοχή της παράδοσης λέει πως ο Παππουλάκης άνοιξε την πόρτα του περίβολου του ναού που ήταν μικρό φρούριο πιστεύοντας πως η δύναμη της Παναγίας θα σταματούσε τους αλόθρησκους με θαύμα, όμως κάτι τέτοιο δεν έγινε και ο Ιμπραήμ Πασάς τους κατέσφαξε όλους και μόνο δύο γλύτωσαν. Οι Τούρκοι, στη συνέχεια, αφού πήραν όλα τα χρή- και τ'αφιερώματα τα μοίρασαν σε 45 μερίδια. Τα δε χρήματα τα μοίράσαν γεμίζοντας ένα φέσι Μισυργιώτικο το οποίο χωρούσε περίπου πέντε οκάδες. Αυτά, τα διηγήθηκε αργότερα κάποιος Λαλαίος Τούρκος ονόματι Σπαγάκος, ο οποίος αφού πήρε τα χρήματα αμέσως έφυγε για την Σμύρνη όπου ήταν η οικογένειά του. Με τα χρήματα αυτά έζησαν στη συ- νέχεια πλουσιοπάροχα, μακαρίζοντας τον αγύρτη "άγιο πατέρα" για την συγκέντρωση τόσων χρημάτων. Αυτή ήταν εν ολίγοις ,η ζωή και το τέλος του "αγίου πατέρα" των Τριποτάμων.

Ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ που πέρασε από την περιοχή περί το 1805, στο βιβλίο του "Ταξίδι στο Μοριά" ,αναφέρει ότι ο τόπος κατοικούνταν αποκλειστικά από Έλληνες, οι οποίοι εύκολα πλησίαζαν τους ξένους για να τους πουλήσουν άφθονα αρχαία νομίσματα, ενώ τα χάλκινα τα έδιναν για μερικούς παράδες. Ο Πουκεβίλ αναφέρει επίσης ,ότι βρήκε ερείπια του ναού της Ερυκίνης Αφροδίτης με περιστύλιο 14ων κιόνων από λευκό μάρμαρο. Σήμερα ,δεν υπάρχει ίχνος απ'αυτό το ερείπιο, παρά μονάχα ένας κίονας μαρμάρου σε προαύλιο χώρο οικίας. Οι ντόπιοι όμως αναφέρουν πολλές περιπτώσεις, στις οποίες βρέθηκαν στην περιοχή αρχαία ειδώλια, νομίσματα και αγαλματίδια, τα περισσότερα των οποίων κατέληξαν σε αρχαιοκάπηλους.