ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ: ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

- Περιγραφή προϊόντων και Υπηρεσιών Ο οικοτουρισμός ως έννοια δεν έχει σαφή ορισμό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, χρησιμοποίησε την έννοια οικοτουρισμός για να καλύψει όλες τις μορφές τουρισμού όπου το βασικό κίνητρο του τουρισμού είναι η παρατήρηση και η εκτίμηση της φύσης, και που είναι οι μορφές που προκαλούν τις ελάχιστες στο φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά. Η ανάπτυξη του οικοτουρισμού αποδίδεται και συναρτάται με ορισμένα προβλήματα, που δημιούργησε η αύξηση και κύριος ο τρόπος ανάπτυξης του μαζικού τουρισμού, κυρίως περιβαλλοντικής και κοινωνικής -πολιτιστικής υποβάθμισης περιοχών ή κρατών, αλλά και άνισης κατανομής του προκαλούμενου οικονομικού οφέλους.

Η αυξανόμενη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, του πληθυσμού γενικά ή της τουριστικής αγοράς ειδικότερα και οι στόχοι για μια βιώσιμη και αειφόρο τουριστική ανάπτυξη που επιδιώκουν διάφορους τομείς (διεθνείς, κρατικοί, επιχειρηματικοί), θεωρούνται οι κύριοι προωθητικοί παράγοντες του οικοτουρισμού. Γενικά, ο οικοτουρισμός, ορίζεται σαν μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη δημόσια δραστηριότητα, σε σχετικά άθικτες φυσικές περιοχές, με στόχο την απόλαυση και γνώση των φυσικών αλλά και ενταγμένων στο φυσικό περιβάλλον, αγαθών. Ο οικοτουρισμός έχει ως προϋπόθεση της υπάρξεως του την ενσωμάτωση με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον μέσα σε όρια που η ίδια η φύση θέτει. Δεν έχει τη φύση απλά και μόνο ως υποδοχέα της εγκατάστασής του αλλά ως χώρος πραγμάτωσή του. Από την άποψη αυτή, βρίσκεται σε αντιδιαστολή με τον μαζικό τουρισμό. Ο οικοτουρισμός ως δράση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, είναι η οικονομική δραστηριότητα που θέτει μπροστά και σε άλλα ευρύτερα ζητήματα και ευθύνες που έχουν να κάνουν, με τον χώρο που ζούμε και τις αξίες που διαμορφώνουμε σε αυτόν. Αποτελεί την ελπίδα για τη διατήρηση της φυσιογνωμίας των χωριών μας, της αυθεντικότητας και της επιβίωσής τους. Η ομάδα των μελών της ΚοινΣΕπ πιστεύει ότι είναι ένα μοντέλο για την αναζωογόνηση της περιοχής παρέμβασης, αλλά και γενικότερα της ελληνικής υπαίθρου, που μπορεί να προκαλέσει τη γέφυρα του αντιπάλου και του τεχνίτη, με τον επενδυτή, που διασφαλίζει τη σύζευξη της οικονομικής ανάπτυξης με τη φυσική ομορφιά και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετο εισόδημα για τον αγρότη και γενικότερα για τις τοπικές κοινωνίες των ορεινών χωριών και δύναται να αποτελέσει τον μοχλό για την ανάπτυξη της παραμελημένης περιοχής, που χρόνια τώρα βιώνει την υπο-ανάπτυξη και την έντονη περιφερειακή ανισότητα. Αλλά αυτό απαιτεί σχεδιασμό. Θα αποδώσει μόνο όταν λειτουργήσει βάσει ενός μοντέλου ήπιας οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξη, με την ανάγκη διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος να ανάγεται σε θέμα υψίστης προτεραιότητας. Που θα περιλαμβάνει την ελεγχόμενη ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων και την προστασία της φύσης και το οποίο θα συντάσσεται με τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Που θα θέσει τη φιλόξενη διάθεση των ανθρώπων τους -που σέβονται τον ξένο ως επισκέπτη χωρίς να τον βλέπουν μόνο ως πελάτη- ως το μόνο πλέον ακαταμάχητο πλεονέκτημα για την ανάπτυξή του. τους. Ο οικοτουρισμός στα χωριά, είναι η δραστηριότητα που αναπτύσσεται από τους απασχολούμενους κυρίως στη γεωργία με σκοπό την ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος και της τοπικής οικονομίας, τόσο από την εκμετάλλευση μικρού μεγέθους τουριστικών καταλυμάτων που διαθέτουν (παραδοσιακά σπίτια κα), όσο και από την τροφοδοσία των τουριστικών μονάδων, με προϊόντα τοπικής παραγωγής. Ο τουρισμός στον αγροτικό χώρο, αντιπροσωπεύει για τους γεωργούς ένα από τα λίγα μέσα για διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων τους και για καλύτερη αξιοποίηση της παραγωγής και της κληρονομιάς τους. Δεδομένου ότι ο τουρίστας στον οικοτουρισμό, δεν είναι κλεισμένος σε μια μονάδα αλλά κινείται ελεύθερος ή υπό την καθοδήγηση στο δημόσιο χώρο, η γενική εντύπωση που επηρεάζεται από την αξία αυτού. Έτσι η οικοτουριστική ανάπτυξη στα χωριά, δεν εξαρτάται μόνο από το πλήθος και την ποιότητα των καταλυμάτων αλλά ίσως περισσότερο από την οργάνωση και την ποιότητα του δημόσιου χώρου. Μπορεί ο γενικότερος σχεδιασμός και προγραμματισμός, να είναι ο αναγκαίος και βασικός παράγοντας οικοτουριστικής ανάπτυξης, ωστόσο οι μικρές παρεμβάσεις και η φροντίδα για πολιτισμό περιβάλλον (καθαριότητα, καλαισθησία κλπ) έχουν ίση αξία και είναι στο χέρι των τοπικών κοινωνιών και των τοπικών αρχών. Η διαμόρφωση των υπαίθριων χωρών, μονοπάτια, λιθοδομές, τουαλέτες, παρτέρια, πινακίδες, η συντήρηση των μνημείων, η διατήρηση των παραδοσιακών αρχιτεκτονικών προτύπων, πρέπει να αποτελέσουν εκ των πραγμάτων, υποχρεωτική ενασχόληση των τοπικών αρχών και κοινωνιών αν επιθυμούν πραγματικά την οικοτουριστική ανάπτυξη της περιοχής τους. Θα αναπτυχθεί με πρωτοβουλία των νέων της περιοχής στην κατεύθυνση της ανάδειξης και παρουσίασης στοιχείων από την ζωή στο ύπαιθρο της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, τον τοπικό λαϊκό πολιτισμό, τη γαστρονομία και τα τοπικά προϊόντα. Σε μια μεγάλη έκταση, μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με ιδανικό περιβάλλον και οικοσυστήματα, θα δημιουργηθούν χώροι και κατασκευές που θα συνθέσουν ένα ανοιχτό πάρκο-μουσείο φύσης και παράδοσης. Οι κατασκευαστικές παρεμβάσεις που απαιτούνται για τη διαμόρφωση του φυσικού χώρου, όπως και οι κτιριακές υποδομές, γίνονται με απόλυτο σεβασμό στο τοπίο και ακολουθούν τις παραδοσιακές κατασκευαστικές μεθόδους της φυσικής περιοχής. Τα υλικά που αναφέρονται είναι ως επί το πλείστον σκληρή πέτρα, πηλός, χώμα, ασβεστοκονίαμα και ξύλο. Ο χώρος, ακολουθώντας το πρότυπο και την αρχιτεκτονική των κατασκευών στα ορεινά χωριά της Πελοποννήσου, που περιλαμβάνει κτίσματα μικρού όγκου, όπου θα παρουσιάζονται αυθεντικά αντικείμενα και εργαλεία που χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους ζωή και την παραγωγική τους λειτουργία οι κάτοικοι των χωριών, στα τέλη του 19ου με τις αρχές του 20ου αιώνα, θα υπάρχει αναπαράσταση σε πραγματική μορφή επιμέρους δραστηριοτήτων που αναφέρονται σε αγροτικές εργασίες, παραδοσιακά επαγγέλματα που τείνουν να εκλείψουν, μεθόδους παραγωγής τοπικών προϊόντων, αναβίωση τοπικών εθίμων, καθώς επίσης και ενδεικτικά δείγματα της τοπικής πανίδας και χλωρίδας της γύρω περιοχής. Ενδεικτικές υπηρεσίες που θα παρέχουν είναι: 1. Περιήγηση σε προορισμούς ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου 2. Παρατήρηση πουλιών 3. Βόλτα με το τρενάκι του οδοντωτού σιδηροδρόμου 4. Προώθηση οικολογικής συνείδησης 5. Ενημέρωση – ευαισθητοποίηση σε οικολογικά θέματα 6. Ενιαία σήμανση σημείων τουριστικού ενδιαφέροντος, μονοπατιών, δραστηριοτήτων και των μεταξύ τους συνδέσεων 7. Δημιουργία τουριστικών περιπτέρων σε κύρια σημεία προσέλκυσης επισκεπτών 8. Ανάδειξη και σύνδεση των ορειβατικών μονοπατιών 9. Σύσταση φορέα για την ανάπτυξη οικοτουριστικών δραστηριοτήτων με συνεργασία Δήμου Καλαβρύτων, Φορέα Διαχείρισης Χελμού-Βουραϊκού, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κλειτορίας, Παρατηρητηρίου Δυτικής Ελλάδας, Επιχειρήσεων, Συλλόγων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή 10. Ενημέρωση του τοπικού πληθυσμού σχετικά με τις δυνατότητες ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας προς την κατεύθυνση του οικοτουρισμού.  Καινοτόμα στοιχεία σε σχέση με ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προορισμούς  Ανάδειξη όλων των φυσικών, παραγωγικών και πολιτικών διαθέσιμων της περιοχής ως κοινό οικοτουριστικό προϊόν.  Αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και διαχείριση ψηφιακού περιεχομένου.  Καινοτόμες επιχειρηματικές στρατηγικές.  Οργάνωση και λειτουργία ενός τυπικού ή άτυπου συνεργασιακού σχήματος με τη συμμετοχή ιδιωτών, τουριστικών οργανισμών, συλλογικών φορέων, τοπικών διοικητικών αρχών, με στόχο την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών & δράσεων που αποσκοπούν στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος σε τοπικό επίπεδο.  Συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών και το αρμόδιο Υπουργείο για ανάπτυξη της Κοινωνικής Υποστηριζόμενης Γεωργίας και του Αγροτουρισμού.  Συνεργασιακές στρατηγικές προώθησης και προβολής των κοινών τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών προς επιχειρηματικούς συνεργάτες (π.χ. Tour Operators κλπ.) και τελικούς υπολογιστές.  Αναγνώριση, υλοποίηση, ανάδειξη και προώθηση νέων προϊόντων θεματικού τουρισμού (π.χ. οικοτουριστικά προϊόντα και υπηρεσίες που απευθύνονται σε συγκεκριμένες ομάδες τουριστών κ.λπ.) -Μελλοντικά Προϊόντα και Υπηρεσίες Το κλασικό μοντέλο ανάπτυξης των τουριστικών περιοχών, που υπαγόρευε το σχεδιασμό πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, υιοθετώντας μια προσέγγιση «από πάνω προς τα κάτω», θεωρείται πλέον αναποτελεσματικό για τους σκοπούς της βιωσιμότητας της περιοχής παρέμβασης. Αντίθετα, προκύπτει η ανάγκη υιοθέτησης μιας προσέγγισης «από κάτω προς τα πάνω». Η ευρύτερη περιοχή του Δήμου Καλαβρύτων αποτελεί την κυρίαρχη βάση προκειμένου αφενός μεν να γίνουν κατανοητές οι που επιφέρει η τουριστική ανάπτυξη και αφετέρου δε να γίνει ο στρατηγικός σχεδιασμός των απαραίτητων διαδικασιών και εργαλείων διαχείρισης. Η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη δεν μπορεί να περιορίζεται στις δράσεις και τις πολιτικές του δημόσιου τομέα. Ίσα - ίσα απαιτήσει τη συνέργεια μιας πλειάδας παραγόντων και συμβαλλόμενων μερών ομάδων που έχουν αρμοδιότητα, ευθύνη και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή παρέμβασης. Οι συμβαλλόμενες ομάδες είναι:  Οι οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών,  Η Τοπική Αυτοδιοίκηση,  Οι τουριστικές επιχειρήσεις,  Η τοπική κοινωνία,  Οι επισκέπτες αυτού του οικοτουριστικού προορισμού. Κάθε μια από αυτές τις ομάδες έχει διαφορετικούς και ως έναν βαθμό αντικρουόμενους στόχους και τρόπους δράσης, που πηγάζουν από την οπτική με την οποία προσεγγίζουν τη σύνθεση και την ανάπτυξη του κοινού οικοτουριστικού προϊόντος. Γι' αυτό και κρίνεται επιτακτική η ανάγκη σύμπραξης και διαμόρφωσης ευέλικτων σχημάτων συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων ομάδες για χάραξη κοινής στρατηγικής οικοτουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή παρέμβασης.