Το περιαστικό πράσινο

Το περιαστικό πράσινο οικοδομείται με ταχύτατους ρυθμούς - θυμάμαι πως ήταν τα δάση στην Ν. Ερυθραία, Ντράφι, Γέρακα, Κηφισιά, Βριλήσσια, Μελίσσια, Πεντέλη και πως είναι σήμερα. Οι ορεινές περιοχές που είχαν σημαντικές απώλειες φυτικού υλικού κυρίως λόγω πυρκαγιών. Για  τα μεγάλα έργα  χρησιμοποιήθηκαν μεγάλοι όγκοι μπετόν κλείνοντας και τους τελευταίους ελεύθερους χώρους. Επιπλέον σημαντική υποβάθμισηυπήρξε με την κατασκευή του Κηφισού: από δίοδος ψυχρών ρευμάτων αέρα από την παράλια προς την Δ. Αθηνά με την κάλυψη του ,το κόψιμο όλων των μεγάλων δέντρων, το μπετόν και την άσφαλτο που κατασκευάσθηκε οι αέριες μάζες πλέον θερμαίνονται μεγαλώνοντας το πρόβλημα της θερμικής κηλίδας. Το ερώτημα είναι πως μπροστά σε αυτό το πλέγμα ιδιοκτησιών, οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων θα μπορέσουμε να ανατρέψουμε την θλιβερή πορεία των πραγμάτων. 1) Πρώτα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μητροπολιτικός οργανισμός  διαχείρισης και ανάπτυξης του πρασίνου της πόλης με λειτουργίες παρόμοιες (ΕΑΧΑ) ώστε να ενοποιήσει ενέργειες κάθε δήμου και οργανισμού. Αυτό θα βοηθήσει πρωτίστως στο κεντρικό σωστό σχεδιασμό. Η πολυδιάσπαση με τη σημερινή δομή των δήμων δεν βοηθά π.χ. ο Ελαιώνας ανήκει σε τέσσερις δήμους, το Γουδί σε τρεις, το πάρκο Πύργου Βασιλίσσης αντίστοιχα και δευτερευόντως θα μειώσει το τεράστιο κόστος διοίκησης που έχουν αθροιστικά όλες οι υπηρεσίες πρασίνου των δήμων και οργανισμών σήμερα. Τα οικονομικά μεγέθη που επενδύονται στο πράσινο από δημάρχους σήμερα είναι λίγα αλλά ακόμα πιο ελάχιστα έχουν αντίκρισμα, Ο μηχανισμός και οι μισθοδοσίες είναι τεράστιες και δεν ανταποκρίνονται στο σημερινό αποτέλεσμα.    2)  Να υπάρξει δέσμευση όλων των σημαντικών ελεύθερων χώρων του αστικού ιστού και περιαστικού χώρου. Τέτοιοι χώροι υπάρχουν ακόμη και μπορούν να αλλάξουν σημαντικά όχι μόνο τα ποσοστά αλλά και την ουσία της ζωής στην πόλη. Ελληνικό, Γουδί, Δραπετσώνα, Ελαιώνας είναι οι πιο γνωστοί αλλά υπάρχουν πολλοί άλλοι μικρότεροι που παίζουν σημαντικό ρόλο στην κάθε γειτονιά. Ιδιόκτητοι   χώροι μπορούν να δεσμευτούν με ανταλλαγή γης με το δημόσιο σε άλλη περιοχή και έκταση ίσης αξίας π.χ. χώρος πρασίνου στην Κυψέλη του Πατριαρχείου που θέλει να οικοδομήσει. 3) Να πραγματοποιηθεί πρόγραμμα πράσινων στεγών-ταρατσόκηπων σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Υπάρχουν σημαντικά προγράμματα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, Ιαπωνία και τις Η.Π.Α.. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να υποστηριχθεί με πιλοτικές κατασκευές και παρακολούθηση των κατασκευών που υπάρχουν από το Γ.Π.Α. όπου ήδη έχουν ξεκινήσει τέτοιες ενέργειες. Οι πράσινες στέγες έχουν σημαντικό ρόλο στα θερμικά δεδομένα και στη μόνωση των κτιρίων. Υπάρχει εξοικονόμηση ενέργειας έως και 30%. Έχει υπολογιστεί ότι ένας τάπητας γρασιδιού μειώνει την θερμοκρασία κατά 6-8Cστην επιφάνεια που βρίσκεται από κάτω. Το κόστος κατασκευής είναι σχετικά μικρό (περίπου 100€/m²) που αποσβένεται γρήγορα πέρα από την αισθητική βελτίωση και τη δυνατότητα χρήσης της ταράτσας που σήμερα ουσιαστικά δεν χρησιμοποιείται. 4)    Η απελευθέρωση των πόρων για το πράσινο. Συγκεκριμένα με την αύξηση κατά 50 δρχ. της βενζίνης οι 5δρχ. έμπαιναν σε συγκεκριμένο κωδικό για την ανάπτυξη του πρασίνου. Ο πόρος αυτός ουδέποτε δόθηκε και χρησιμοποιείται από το ΥΠΕΧΩΔΕ για άλλες χρήσεις. Η απόδοση αυτού του τεράστιου ποσού δίνει πόρους για όλη την παραπάνω ανάπλαση και προφανώς υπολογίζοντας τη βενζίνη που καταναλώνουμε φτάνει ώστε να μην πουληθεί το 1/5 του Ελληνικού-αν ξεπεραστούν βέβαια τα οικονομικά συμφέροντα. Ο υπογράφων θα ήθελε να σημειώσει ότι δόθηκαν τεράστια ποσά για όλα τα έργα αλλά για το μόνο που ζητείται χρηματοδότηση με πώληση δημόσιας έκτασης είναι το Ελληνικό και αυτό αφού έχει δεσμευθεί σημαντικό ποσοστό αυτών μέσω αμαξοστασίου τραμ, ολυμπιακών έργων. 5)  Η δημιουργία ενός σημαντικού προγράμματος βελτίωσης και ανάπτυξης των περιαστικών λόφων. Ο Υμηττός, το Ποικίλο, το Αιγάλεω, τα Τουρκοβούνια είναι χώροι που μπορεί να φυτευτούν και να αναστραφεί η κατάσταση που έχει οδηγήσει σε ερημοποίηση κομματιών τους Η χρησιμοποίηση κομπόστας από βιολογικούς καθαρισμούς που σήμερα πετιέται στις χωματερές είναι λύση και πηγή εδαφικού μίγματος. Σήμερα όλο και πιο δύσκολα βρίσκουμε στην Αθήνα «χώμα» ώστε να γίνουν φυτεύσεις όχι μόνο στα ερημοποιημένα βουνά αλλά και σε κήπους, πάρκα κτλ 6)  Η δημιουργία δικτύων νερού από βιολογικό καθαρισμό για άρδευση. Η χρήση νερών της ΕΥΔΑΠ για την άρδευση των σημερινών και μελλοντικών χώρων πρασίνου είναι παράλογη και δαπανηρή. Η διάθεση στην θάλασσα των μισών ποταμών της Ν.Ελλαδας από την Ψυτάλλεια είναι τρέλα .Ένα φθηνό δίκτυο από ΡΕ που υποθαλάσσια θα μεταφέρει και θα αρδεύει όλο το παραλιακό πράσινο μέτωπο (Τζιτζιφιές, Φάληρο, ολυμπιακές εγκαταστάσεις, πλαζ, Ελληνικό έως και Βουλιαγμένη) και μέσω αντίστροφα του Κηφισού τον Ελαιώνα και τους δήμους που περνά ενώ από τον βιολογικό της Μεταμόρφωσης το βορρά της πόλης(Ολυμπιακό χωριό, πάρκο Πύργου Βασιλίσσης, δημοτικά πάρκα.) 7)  Νέο πρόγραμμα δεντροστοιχίων ώστε να σπάει η διαδοχή σκληρών υλικών και να αυξηθεί η σκίαση στους δρόμους-πεζοδρομία. Αυτό απαιτεί α)επιλογή λίγων ειδών που θα επιλεγούν κεντρικά και αντί αυτής της ακαλαίσθητης  ποικιλομορφίας που κυριαρχεί σήμερα. Αυτό διευκολύνει την συντήρηση, την επιλογή αυτών των ειδών. Τώρα    κάθε ιδιοκτήτης φυτεύει ότι θέλει, αν φυτεύει και δεν ρίχνει χλωρίνη να ξεράνει αυτό που ήδη υπάρχει για να φαίνεται η ταμπέλα του μαγαζιού του ενώ δουλεύει συνεχώς το AC μέσα. Πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες και προδιαγραφές Παράλληλα να δημιουργηθούν οι πρασιές που θεωρητικά υπάρχουν στα πεζοδρόμια. Σήμερα είναι θέσεις παρκινγκ. Εκτός αν δεχτούμε ότι το Ι.Χ. είναι σημαντικότερο από τους πολίτες για να διευκολύνουμε τις μικροπελατιακές πολιτικές σχέσεις.Σε ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να καθοριστεί και το δίκτυο πεζόδρομων ή δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Έχει αποδειχθεί ότι αυτές οι λύσεις βελτιώνουν όχι μόνο την γειτονιά φτιάχνοντας χώρους συνάντησης αλλά και βελτιώνουν με την ύπαρξη δεντροστοιχίων-με υποόροφο πρασιές-το μικροκλίμα της γειτονιάς. 8)  Για να λειτουργήσει ένα τέτοιο σύστημα χώρων πρασίνου πρέπει να είναι ενοποιημένο. Δηλαδή από πάρκο σε πάρκο ή πλατεία οι δεντροστοιχίες, οι ταρατσόκηποι  να δημιουργούν μια ενότητα, να κινούνται τα ρεύματα του αέρα που θα εξομαλύνουν τις ακραίες θερμοκρασίες. Όπως καταλαβαίνουμε οι παραπάνω προτάσεις αφορούν τους χώρους παρέμβασης , τους πόρους που χρειαζόμαστε-νερό, χώμα, οικονομικούς-και τους θεσμούς που μπορούν να δημιουργηθούν για να υπάρξει η ανάπτυξη του πρασίνου. Έχει αποδειχθεί ότι όσο και να θέλει ένας δήμαρχος η παρέμβαση του και η αλλαγή στο σύνολο της πόλης δεν μπορεί να είναι τέτοια που να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων. Αν συνεχίσουμε έτσι θα μπορούμε να ζούμε στην πόλη μας σε λίγες δεκαετίες;   Κώστας Τάτσης