Ο "ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΥΣΑΝΙΑ" ΣΤΗΝ ΨΩΦΙΔΑ

 

Ο "ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΥΣΑΝΙΑ" ΣΤΗΝ ΨΩΦΙΔΑ

Το "πλατάνι του Παυσανία" βρίσκεται προς τα νότια, στους πρόποδες του Αφροδίσιου όρους (ή Μαύρη Βρύση), στο "Στόγγο", λίγο πιο πάνω από εκεί που τελειώνει η γραφική κοιλάδα του "Στόγγου", και σε απόσταση τριών χιλιοµέτρων από το δηµόσιο δρόµο. Ακολουθώντας µε τα πόδια ή µε το αυτοκίνητο το χωµατόδροµο, περνώντας το Σειραίο στου Κούκκου το µύλο και ανεβαίνοντας µέσα από τη γραφική κοιλάδα και τα διάσπαρτα σπίτια, συναντάς το περίφηµο ιστορικό "πλατάνι του Παυσανία", το άλλως επονοµαζόµενο πλατάνι του Στόγγου ή του Αϊγιάννη. Ονοµάζεται "πλατάνι του Παυσανία" γιατί λένε οι ντόπιοι ότι σύµφωνα µε την παράδοση το φύτεψε ο Παυσανίας, που πέρασε από εκεί το 175 µ.Χ. ή διότι σύµφωνα µε άλλους ήταν τόσο µεγάλο, ώστε τον εντυπωσίασε και το σηµείωσε στο βιβλίο του "τα Αρκαδικά" ως εντυπωσιακό µνηµείο. Εντούτοις, ούτε η µια ούτε η άλλη εκδοχή είναι σωστή, καθώς ούτε το πλατάνι είναι τόσο γέρικο, ούτε το φύτεψε ο Παυσανίας αφού πέρασε δύο χιλιόµετρα µακριά από την τοποθεσία του, ούτε µνεία του πράγµατος κάνει στο βιβλίο του. Τέτοιες φανταστικές ιστορίες µε την ανάµειξη του ονόµατος του Παυσανία λέγονται πολλές σε όλη τη διαδροµή που ακολούθησε από του ∆άρα έως τα Τριπόταµα.
Το µόνο αληθινό είναι ότι ο Παυσανίας όντως πραγµατοποίησε αυτήν τη διαδροµή και µας δίνει στο βιβλίο του "τα Αρκαδικά" ενδιαφέρουσες µυθικές, ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες. Το βιβλίο αυτό είναι η µοναδική πηγή πληροφοριών, λίγων ή πολλών, αρχαιολογικών κυρίως, για την περιοχή µας. Για το πλατάνι όµως δεν αναφέρει τίποτα.
Το πλατάνι του Παυσανία είναι φυτρωµένο σε υψόµετρο 650 µ. περίπου από τη θάλασσα. Το ύψος του ξεπερνά τα 40 µέτρα και η περίµετρός του είναι γύρω στα 8 µέτρα. Από εδώ αντικρύζεις στα βόρεια το φαλακρό Αϊ-Κωνσταντίνο του Λειβαρτζίου και την κοιλάδα του Σειραίου ντυµένη στα πράσινα. Θαυµάζεις το µεγαλείο και τη µεγαλοπρέπεια, το ύψος και τον όγκο. Όσο κι αν κουραστείς στο ανέβασµα, όταν φθάσεις στη ρίζα του πλάτανου αποζηµιώνεσαι από τον όγκο, το µεγαλείο και την επιβλητικότητά του. Αντιλαµβάνεσαι ότι δεν έχουν άδικο οι ντόπιοι να το ονοµάζουν "πλατάνι του Παυσανία" και να καµαρώνουν. ∆ίπλα του και γύρω του υπάρχει ένα σύνολο από τριάντα άλλα γέρικα, µεγάλα και εντυπωσια πλατάνια. Ο κορµός του ίσος σαν λαµπάδα, γερός, µε τεράστια κλωνάρια, ξεπερνάει όλους τους άλλους στο ύψος, τη µεγαλοσύνη και τη λεβεντιά. Έτσι, µοιάζει µε γίγαντα που τον περιστοιχίζουν, του παραστέκονται και τον συντροφεύουν τιτάνες, µπλέκοντας τα κλωνάρια τους µε τα δικά του σε ένα µεγαλειώδες αγκάλιασµα.
Όσο κοιτάζεις, όσο παρακολουθείς, τόσο γοητεύεσαι. Φοβάσαι να µιλήσεις µήπως και ταράξεις τη µακάρια γαλήνη του άρχοντα πλάτανου και του τοπίου. Πίνεις το δροσερό νεράκι από τα πόδια του και φεύγοντας νιώθεις την ικανοποίηση ότι αφήνεις πίσω σου τη µορφή του ∆ία, τις νύµφες και τις νεράιδες του δάσους, έτσι όπως ακριβώς τις άφησε κι ο Παυσανίας όταν πέρασε από εκεί πριν από 1800 χρόνια.
Το πλατάνι αυτό το θεωρούν οι ντόπιοι "ιερό", το προστατεύουν και το σέβονται.

Κείμενο: Νώντα Περ. Σακελλαρόπουλου

Απόσπασμα από το βιβλίο «Τα χωριά νοτίως του Ερυμάνθου» του Βασίλη Τακτικού